Fot. Mirosław Trebecki:
Fot. Maciej Rukasz
1-4
1. Lubartowska 31 (przed wojną 5) – pomieszczenie byłego zakładu krawieckiego. Eksponowane w nim meble zostały zaprojektowane z użyciem oryginalnego wyposażenia.
Pomieszczenie przypomina wydrążoną w skale jaskinię. Wchodząc do wnętrza zagłębiamy się strukturę miasta, którego poszczególne warstwy odłożyły się w grubych murach. Próbując wczuć się w jego rytm wyraźnie usłyszymy oddech góry, w której znajduje się jaskinia.
1. Lubartowska 31 (prewar 5) – The space of the former tailor’s shop. The room resembles a cave hollowed out of a rock. The installation is made out of the original furnitures and equipment of the former shop. Entering the space we delve into the structure of the city where it is possible to feel the history of the place hidden the layers of its thick walls. When following the rhythm we can clearly hear the sound of the breathing mountain.
2. Cyrulicza 4 – pomieszczenie byłego zakładu fryzjerskiego. W 1938r. mieściła się tu Wytwórnia wafli Ezry Holckienera. W międzyczasie pomieszczenie służyć musiało zakładowi krawieckiemu, na co wskazują żółte drzwi – tym kolorem posługiwano się właśnie na oznaczenie usług krawieckich. Eksponowane w pomieszczeniu lustra zachowują w swoich taflach wizerunki poprzednich właścicieli oraz sceny, które rozegrały się przed nimi od momentu ich powstania. Większość z nich pochodzi z terenu lubelszczyzny.
2. Cyrulicza 4 – The space of the former barbershop. In 1938 Wafers Label of Ezra Holckiener was located here. As indicated by the yellow door – the color which was used to mark tailoring – the room served as a tailor’s shop. In the room we can find mirrors. Most of them from the area of Lublin region. In the mirrors we can feel the reflection of the people who looked in them in the past. We can also imagine different scenes that were played in front of them back then.
3. Furmańska 4 (2) – piekarnia Braci Kuźmiuk. Nad wejściem wisi szyld z napisem Tradycja od 1944 roku. Bracia otrzymali budynek po wyzwoleniu Lublina w 1944r. dokonując odbudowy zawalonej ściany. Wcześniej w tym samym miejscu mieściła się piekarnia Mordka Bajtla (ur. 1876r.). Znana była w mieście z doskonałej jakości bajgli. Mordko Bajtel piastował funkcję Starszego Cechu w Lubelskim Cechu Piekarzy i Cukierników zrzeszającym 63 rzemieślników żydowskich. W 1940 roku uzyskał koncesję na sprzedawanie swoich wyrobów w ramach kart żywnościowych. W 1942r. trafił do getta na Majdanie Tatarskim. Śladem przedwojennej piekarni są dostępne u Braci Kuźmiuk wyroby piekarnicze – cebularz oraz chała (chałka), warto też spróbować bardzo smacznego chleba żytniego. Do piekarni najlepiej wybrać się wcześnie rano. Stali bywalcy bowiem szybko wykupują doskonałej jakości wyroby. W ścianie po prawej stronie od wejścia wmurowane są dwa, nieużywane już, zabytkowe piece piekarnicze.
3. Furmańska 4 (2) – Brothers Kuźmiuk’s bakery. The sign hanged above its entrance says: tradition since 1944. The brothers received the building, from the Polish state, after the liberation of Lublin in 1944 and reconstructed the collapsed wall. Earlier the same bakery owned by Mordko Bajtel. He was known in Lublin for his excellent quality bagels. Mordko Bajtel served as Senior Guild in Lublin Guild of Bakers and Confectioners which consisted of 63 Jewish craftsmen. In 1940 he obtained a license to sell its products in the context of ration cards. In 1942, he was sent to the ghetto in Majdan Tatarski. The Brothers Kuźmiuk wares, cebularz and challah, are the reminiscences of the pre-war bakery. As well as two unused old ovens situated on the right side of the entrance. It is also worth to try the very tasty rye bread. The best time to go to the bakery is early in the morning since the regular costumers are buying the best stuff very fast.
4. Wylot ulicy Kowalskiej – u wylotu ulicy Kowalskiej zachował się znak pierwszeństwa przejazdu. Pomimo niego kierowcy wjeżdżający na Plac Zamkowy instynktownie zatrzymują się przepuszczając auta poruszające się ruchem kołowym po placu. W okresie przedwojennym przedłużeniem ulicy Kowalskiej była ul. Szeroka – główna arteria miasta żydowskiego. Pierwszeństwo przejazdu było jak najbardziej usprawiedliwione.
4. The end of Kowalska Street – At the end of Kowalska Street there is a priority traffic sign. Despite it, drivers who drive into the Castle Square, instinctively stop to give way the cars coming from square. Before the war, the extension of Kowalska Street was Szeroka Street – the main artery of the Jewish town. Then, giving way to cars coming from this street was justified. Today the street does not exist but the instinct remained.
1. Lubartowska 31 (prewar 5) – The space of the former tailor’s shop. The room resembles a cave hollowed out of a rock. The installation is made out of the original furnitures and equipment of the former shop. Entering the space we delve into the structure of the city where it is possible to feel the history of the place hidden the layers of its thick walls. When following the rhythm we can clearly hear the sound of the breathing mountain.
2. Cyrulicza 4 – pomieszczenie byłego zakładu fryzjerskiego. W 1938r. mieściła się tu Wytwórnia wafli Ezry Holckienera. W międzyczasie pomieszczenie służyć musiało zakładowi krawieckiemu, na co wskazują żółte drzwi – tym kolorem posługiwano się właśnie na oznaczenie usług krawieckich. Eksponowane w pomieszczeniu lustra zachowują w swoich taflach wizerunki poprzednich właścicieli oraz sceny, które rozegrały się przed nimi od momentu ich powstania. Większość z nich pochodzi z terenu lubelszczyzny.
2. Cyrulicza 4 – The space of the former barbershop. In 1938 Wafers Label of Ezra Holckiener was located here. As indicated by the yellow door – the color which was used to mark tailoring – the room served as a tailor’s shop. In the room we can find mirrors. Most of them from the area of Lublin region. In the mirrors we can feel the reflection of the people who looked in them in the past. We can also imagine different scenes that were played in front of them back then.
3. Furmańska 4 (2) – piekarnia Braci Kuźmiuk. Nad wejściem wisi szyld z napisem Tradycja od 1944 roku. Bracia otrzymali budynek po wyzwoleniu Lublina w 1944r. dokonując odbudowy zawalonej ściany. Wcześniej w tym samym miejscu mieściła się piekarnia Mordka Bajtla (ur. 1876r.). Znana była w mieście z doskonałej jakości bajgli. Mordko Bajtel piastował funkcję Starszego Cechu w Lubelskim Cechu Piekarzy i Cukierników zrzeszającym 63 rzemieślników żydowskich. W 1940 roku uzyskał koncesję na sprzedawanie swoich wyrobów w ramach kart żywnościowych. W 1942r. trafił do getta na Majdanie Tatarskim. Śladem przedwojennej piekarni są dostępne u Braci Kuźmiuk wyroby piekarnicze – cebularz oraz chała (chałka), warto też spróbować bardzo smacznego chleba żytniego. Do piekarni najlepiej wybrać się wcześnie rano. Stali bywalcy bowiem szybko wykupują doskonałej jakości wyroby. W ścianie po prawej stronie od wejścia wmurowane są dwa, nieużywane już, zabytkowe piece piekarnicze.
3. Furmańska 4 (2) – Brothers Kuźmiuk’s bakery. The sign hanged above its entrance says: tradition since 1944. The brothers received the building, from the Polish state, after the liberation of Lublin in 1944 and reconstructed the collapsed wall. Earlier the same bakery owned by Mordko Bajtel. He was known in Lublin for his excellent quality bagels. Mordko Bajtel served as Senior Guild in Lublin Guild of Bakers and Confectioners which consisted of 63 Jewish craftsmen. In 1940 he obtained a license to sell its products in the context of ration cards. In 1942, he was sent to the ghetto in Majdan Tatarski. The Brothers Kuźmiuk wares, cebularz and challah, are the reminiscences of the pre-war bakery. As well as two unused old ovens situated on the right side of the entrance. It is also worth to try the very tasty rye bread. The best time to go to the bakery is early in the morning since the regular costumers are buying the best stuff very fast.
4. Wylot ulicy Kowalskiej – u wylotu ulicy Kowalskiej zachował się znak pierwszeństwa przejazdu. Pomimo niego kierowcy wjeżdżający na Plac Zamkowy instynktownie zatrzymują się przepuszczając auta poruszające się ruchem kołowym po placu. W okresie przedwojennym przedłużeniem ulicy Kowalskiej była ul. Szeroka – główna arteria miasta żydowskiego. Pierwszeństwo przejazdu było jak najbardziej usprawiedliwione.
4. The end of Kowalska Street – At the end of Kowalska Street there is a priority traffic sign. Despite it, drivers who drive into the Castle Square, instinctively stop to give way the cars coming from square. Before the war, the extension of Kowalska Street was Szeroka Street – the main artery of the Jewish town. Then, giving way to cars coming from this street was justified. Today the street does not exist but the instinct remained.
5-8
5. Pejzaż dźwiękowy w okolicy dworca PKS – w języku polskim funkcjonują słowa wspólne z językiem jidysz i hebrajskim. W okolicach dworca PKS można nadal wychwycić je w szyldach sklepowych i wypowiadane na głos: papieros, fartuch, ciuch. Na samym dworcu, fantomowo, pojawia się komunikat: autobus do Jerozolimy w dniu dzisiejszym nie odjedzie. Czasem, w okolicy studni słychać westchnienie.
5. Soundscape around the bus station – The Polish language share similar words with the Yiddish and Hebrew languages. In the area of the bus station, we can still catch them on the shop signboards as well as in the sellers announcements: papieros (cigarette), fartuch (apron) and ciuch (clothing). At the station, as a phantom, a voice message announces: The bus to Jerusalem today is not going. Sometimes, in an area close to the well, we can also hear a sigh.
6. Podziemny kanał rzeki Czechówki – pod naszymi nogami płynie rzeka Czechówka. Jej dokładny bieg widoczny jest na przedwojennej mapie (część fioletowa). Rzeka była integralną częścią krajobrazu podzamcza aż do roku 1937, kiedy to zamknięto ją w przesklepionym kanale. Na całej długości od ul. Wodopojnej do ob. Tarasów Zamkowych znika pod ziemią. Istnieją dwa włazy burzowe, po podniesieniu których, dostrzec można nurt Czechówki. Jeden z nich znajduje się na środku głównej alejki targowiska spółki Bazar. Nocami, przykładając ucho do ziemi, usłyszeć można szum rzeki płynącej pod spodem.
6. The underground river channel of Czechówka – under our feet flows Czechówka river. Its exact course is visible in the pre-war map (the purple part). The river was an integral part of the landscape until 1937, when it was closed inside of the channel. The entire length from Wodopojna street to Unii Lubelskiej Alley, disappeared under the ground. There are two storm hatches where we can see the stream of Czechówka. One of them is situated in the middle of the main avenue of the market Bazar. At night, putting the ear to the ground, we can hear the sound of the river flowing underneath.
7. Budynek zdroju na placu PKS – studzienka powstała w roku 1865 w celu dostarczania wody pitnej dla przedmieścia Czwartek. Budynek przetrwał w stanie prawie nie zmienionym do dzisiaj. Od wielu lat pozostaje zamknięty. W świadomości współczesnych mieszkańców Lublina funkcjonuje jako symbol jedynej pozostałości po mieście żydowskim. Poza tym studnia symbolizuje m.in.: przemianę, tajemnicę, prawdę, podświadomość, oczyszczenie, odrodzenie.
7. The well at The Central Bus Station – The well was established in 1865. It provided drinking water to Czwartek, a suburb of Lublin. The building survived and until today it almost did not changed. For many years, it remained closed. In the consciousness of many citizens of Lublin nowadays, the well functions as a symbol of the only remnant of the Jewish town. The well also symbolizes transformation, mystery, clearance, rebirth, the subconscious and the truth.
8. Dzika ścieżka w parku na Błoniach – ścieżka skraca drogę ze Starego Miasta do Alei Unii Lubelskiej, wychodząc jednak w miejscu, w którym nie było dotąd wyraźnych pieszych szlaków komunikacyjnych (dopiero niedawno zbudowano przejście dla pieszych). Na mapie ślad ścieżki pokrywa się z przedwojenną ulicą Krawiecką. Pomimo puszczenia szlaków komunikacyjnych przez Błonia w innych kierunkach, nogi mieszkańców Lublina nadal wydeptują ulicę Krawiecką
8. Wild path in Park Błonia – The path creates a short cut from the old town to Uni Lubelskiej Alley. It starts in a place without any clear pedestrian route. Only recently a pedestrian crossing has been established there. On the map the path corresponds with the prewar Krawiecka Street. Although the routes through Błonia have been laid in a different directions, many citizens of Lublin still tread Krawiecka street.
5. Soundscape around the bus station – The Polish language share similar words with the Yiddish and Hebrew languages. In the area of the bus station, we can still catch them on the shop signboards as well as in the sellers announcements: papieros (cigarette), fartuch (apron) and ciuch (clothing). At the station, as a phantom, a voice message announces: The bus to Jerusalem today is not going. Sometimes, in an area close to the well, we can also hear a sigh.
6. Podziemny kanał rzeki Czechówki – pod naszymi nogami płynie rzeka Czechówka. Jej dokładny bieg widoczny jest na przedwojennej mapie (część fioletowa). Rzeka była integralną częścią krajobrazu podzamcza aż do roku 1937, kiedy to zamknięto ją w przesklepionym kanale. Na całej długości od ul. Wodopojnej do ob. Tarasów Zamkowych znika pod ziemią. Istnieją dwa włazy burzowe, po podniesieniu których, dostrzec można nurt Czechówki. Jeden z nich znajduje się na środku głównej alejki targowiska spółki Bazar. Nocami, przykładając ucho do ziemi, usłyszeć można szum rzeki płynącej pod spodem.
6. The underground river channel of Czechówka – under our feet flows Czechówka river. Its exact course is visible in the pre-war map (the purple part). The river was an integral part of the landscape until 1937, when it was closed inside of the channel. The entire length from Wodopojna street to Unii Lubelskiej Alley, disappeared under the ground. There are two storm hatches where we can see the stream of Czechówka. One of them is situated in the middle of the main avenue of the market Bazar. At night, putting the ear to the ground, we can hear the sound of the river flowing underneath.
7. Budynek zdroju na placu PKS – studzienka powstała w roku 1865 w celu dostarczania wody pitnej dla przedmieścia Czwartek. Budynek przetrwał w stanie prawie nie zmienionym do dzisiaj. Od wielu lat pozostaje zamknięty. W świadomości współczesnych mieszkańców Lublina funkcjonuje jako symbol jedynej pozostałości po mieście żydowskim. Poza tym studnia symbolizuje m.in.: przemianę, tajemnicę, prawdę, podświadomość, oczyszczenie, odrodzenie.
7. The well at The Central Bus Station – The well was established in 1865. It provided drinking water to Czwartek, a suburb of Lublin. The building survived and until today it almost did not changed. For many years, it remained closed. In the consciousness of many citizens of Lublin nowadays, the well functions as a symbol of the only remnant of the Jewish town. The well also symbolizes transformation, mystery, clearance, rebirth, the subconscious and the truth.
8. Dzika ścieżka w parku na Błoniach – ścieżka skraca drogę ze Starego Miasta do Alei Unii Lubelskiej, wychodząc jednak w miejscu, w którym nie było dotąd wyraźnych pieszych szlaków komunikacyjnych (dopiero niedawno zbudowano przejście dla pieszych). Na mapie ślad ścieżki pokrywa się z przedwojenną ulicą Krawiecką. Pomimo puszczenia szlaków komunikacyjnych przez Błonia w innych kierunkach, nogi mieszkańców Lublina nadal wydeptują ulicę Krawiecką
8. Wild path in Park Błonia – The path creates a short cut from the old town to Uni Lubelskiej Alley. It starts in a place without any clear pedestrian route. Only recently a pedestrian crossing has been established there. On the map the path corresponds with the prewar Krawiecka Street. Although the routes through Błonia have been laid in a different directions, many citizens of Lublin still tread Krawiecka street.
KIEDY/WHEN
Akcja prezentowana w ramach/Action presented in the frames of: Międzynarodowego Festiwalu Konfrontacje Teatralne, oraz wydarzenia/and Six Verbs Movement:
8.10.2015 otwarcie/opening
Zdrój na placu dworcowym PKS, godz. 18:00, wstęp wolny
The Well at the Central Bus Station, 18:00, free entrance
9.10.2015 performance
ul. Lubartowska 31
12:00, 13:00, 14:00, 15:00, 16:00
bezpłatne wejściówki do odebrania w Kasie Centrum Kultury
complimentary tickets are available at the Centre's box office
10-18.10.2015 instalacja w przestrzeni miejskiej/installation in the city space
ul. Lubartowska 31, godz. 15-18, wstęp wolny/free entrance
8.10.2015 otwarcie/opening
Zdrój na placu dworcowym PKS, godz. 18:00, wstęp wolny
The Well at the Central Bus Station, 18:00, free entrance
9.10.2015 performance
ul. Lubartowska 31
12:00, 13:00, 14:00, 15:00, 16:00
bezpłatne wejściówki do odebrania w Kasie Centrum Kultury
complimentary tickets are available at the Centre's box office
10-18.10.2015 instalacja w przestrzeni miejskiej/installation in the city space
ul. Lubartowska 31, godz. 15-18, wstęp wolny/free entrance
OPIS/ABOUT
Pomysł i realizacja: Magdalena i Ludomir Franczak
Opracowanie dźwięku: Marcin Dymiter
Produkcja: Międzynarodowy Festiwal Konfrontacje Teatralne, Six Verbs Movement
Góra jest negatywem dołu – to co zostało wykopane z drugiej strony zaczyna narastać. Im głębiej schodzimy, tym grubsze stają się warstwy odkładające się na powierzchni, po której chodzą ludzie – zacierając je, próbując zrównać. W swoim wnętrzu góra oddycha, lecz aby usłyszeć ten oddech trzeba wejść w jej głąb – w wykopaną z warstw studnię. Zanurzyć w żyzną ziemię pełną robaków i zagubionych przedmiotów – luster, fragmentów inskrypcji w nieznanym języku, nadpalonych gazet, przebiegających przez pamięć strzępów historii.
Oddychająca góra jest instalacją performatywną w przestrzeni dawnej dzielnicy żydowskiej Lublina. Narracja rozwija się wraz z ruchem widzów, odwołując się do przeszłości i jej śladów w przestrzeni, języku i dźwięku otaczającego nas miasta. Oddychająca góra jest tak naprawdę projektem badawczym opisującym współczesność. Historia przywołana zostaje tutaj w formie żywej – nie z bezpiecznego dystansu, zamykającego w gablocie świat, który zniknął i raczej nie powróci. Opisujemy to, co widać/słychać teraz i co jest cieniem przeszłości nie zawsze przepracowanej.
Kuratorzy/Curators: Yael Vishnizki Levi, Szymon Kasprowicz
Produkcja/Production: Szymon Kasprowicz
Organizator/Organiser: Towarzystwo Edukacji Kulturalnej w Lublinie
Współorganizator/Co-organiser: Centrum Kultury w Lublinie
Patroni/Patronage: POLIN, Marszałek Województwa Lubelskiego, Prezydent Miasta Lublin
Podziękowania/Acknowledgements: Teatr NN, Lubelskie dworce S.A.
Idea and realization: Magdalena i Ludomir Franczak
Sound production: Marcin Dymiter
Production: Międzynarodowy Festiwal Konfrontacje Teatralne, Six Verbs Movement
The mountain is the negative of a ditch: what has been dug out accumulates on the other side. The deeper we descend, the thicker the layers on the surface become; they are gradually flattened and eventually blurred as people walk on them.
Inside, the mountain is breathing, but to hear its sound one has to descend into the well created inside the layers; one needs to immerse in the fertile soil, populated by worms and full of lost objects, such as mirrors, fragments of inscriptions in a foreign language, charred newspapers, shreds of history running through your memory.
Breathing Mountain is a performative installation located in the former Jewish district of Lublin. The narration of the work develops with the movement of the audience, referring to the past and its traces in the space, language and sounds of the city. In fact, Breathing Mountain is a research project describing the contemporary world. History is evoked here in a living form, without the safe distance of a showcase that locks the world that disappeared and will never return. We describe what is visible/audible now, and what constitutes the chiaroscuro of the past that might not have been processed yet.
Opracowanie dźwięku: Marcin Dymiter
Produkcja: Międzynarodowy Festiwal Konfrontacje Teatralne, Six Verbs Movement
Góra jest negatywem dołu – to co zostało wykopane z drugiej strony zaczyna narastać. Im głębiej schodzimy, tym grubsze stają się warstwy odkładające się na powierzchni, po której chodzą ludzie – zacierając je, próbując zrównać. W swoim wnętrzu góra oddycha, lecz aby usłyszeć ten oddech trzeba wejść w jej głąb – w wykopaną z warstw studnię. Zanurzyć w żyzną ziemię pełną robaków i zagubionych przedmiotów – luster, fragmentów inskrypcji w nieznanym języku, nadpalonych gazet, przebiegających przez pamięć strzępów historii.
Oddychająca góra jest instalacją performatywną w przestrzeni dawnej dzielnicy żydowskiej Lublina. Narracja rozwija się wraz z ruchem widzów, odwołując się do przeszłości i jej śladów w przestrzeni, języku i dźwięku otaczającego nas miasta. Oddychająca góra jest tak naprawdę projektem badawczym opisującym współczesność. Historia przywołana zostaje tutaj w formie żywej – nie z bezpiecznego dystansu, zamykającego w gablocie świat, który zniknął i raczej nie powróci. Opisujemy to, co widać/słychać teraz i co jest cieniem przeszłości nie zawsze przepracowanej.
Kuratorzy/Curators: Yael Vishnizki Levi, Szymon Kasprowicz
Produkcja/Production: Szymon Kasprowicz
Organizator/Organiser: Towarzystwo Edukacji Kulturalnej w Lublinie
Współorganizator/Co-organiser: Centrum Kultury w Lublinie
Patroni/Patronage: POLIN, Marszałek Województwa Lubelskiego, Prezydent Miasta Lublin
Podziękowania/Acknowledgements: Teatr NN, Lubelskie dworce S.A.
Idea and realization: Magdalena i Ludomir Franczak
Sound production: Marcin Dymiter
Production: Międzynarodowy Festiwal Konfrontacje Teatralne, Six Verbs Movement
The mountain is the negative of a ditch: what has been dug out accumulates on the other side. The deeper we descend, the thicker the layers on the surface become; they are gradually flattened and eventually blurred as people walk on them.
Inside, the mountain is breathing, but to hear its sound one has to descend into the well created inside the layers; one needs to immerse in the fertile soil, populated by worms and full of lost objects, such as mirrors, fragments of inscriptions in a foreign language, charred newspapers, shreds of history running through your memory.
Breathing Mountain is a performative installation located in the former Jewish district of Lublin. The narration of the work develops with the movement of the audience, referring to the past and its traces in the space, language and sounds of the city. In fact, Breathing Mountain is a research project describing the contemporary world. History is evoked here in a living form, without the safe distance of a showcase that locks the world that disappeared and will never return. We describe what is visible/audible now, and what constitutes the chiaroscuro of the past that might not have been processed yet.
Kuratorzy/Curators: Yael Vishnizki Levi, Szymon Kasprowicz
Produkcja/Production: Szymon Kasprowicz
Organizator/Organiser: Towarzystwo Edukacji Kulturalnej w Lublinie
Współorganizator/Co-organiser: Centrum Kultury w Lublinie
Patroni/Patronage: POLIN, Marszałek Województwa Lubelskiego, Prezydent Miasta Lublin
Podziękowania/Acknowledgements: Teatr NN, Lubelskie dworce S.A.
Subskrybuj:
Posty (Atom)